Ռախել Շտրաուս

Ռախել Շտրաուս;
Ծնվել է	մարտի 21, 1880
Ծննդավայր	Կարլսրուե, Գերմանական կայսրություն
Մահացել է	մայիսի 15, 1963 (83 տարեկան)
Մահվան վայր	Երուսաղեմ
Գերեզման	Sanhedria Cemetery
Քաղաքացիություն	Գերմանիա և Իսրայել
Կրթություն	Հայդելբերգի համալսարան
Մասնագիտություն	գինեկոլոգ և ակտիվիստ
Ամուսին	Elias Straus?
Երեխաներ	Ernst G. Straus? և Hannah Straus?
	Rahel Straus Վիքիպահեստում

Ռախել Շտրաուս (մարտի 21, 1880(1880-03-21)^[1], Կարլսրուե, Գերմանական կայսրություն - մայիսի 15, 1963(1963-05-15)^[1], Երուսաղեմ), Գեիդելբերգի համալսարանի առաջին կինը, բժշկուհի, սոցաշխատող, արհմիութենական, ֆեմինիստական և սիոնիստական շարժումների ակտիվիստ։

Մաթեմատիկոս Էռնստ Շտրաուսի մայրը։

Կենսագրություն

Ռախել Շտրաուսը ուղղափառ ռաբբի Գաբոր Գոիտենի և տարրական դպրոցի ուսուցչուհ Իդա Գոիտենի չորրորդ զավակն է եղել^[3]։ Մայրը ծնվել է Լյովենֆելդում, իսկ ինքը` Ռաքելը, ծնվել և մեծացել է Կարլսրուեում։ Հայրը մահացել է 1883 թվականին։ 1893 թվականից Ռաքելը սովորել է միջնակարգ դպրոցում, այնուհետև Կարլսրուեի (այժմ` Լեսսինգի գիմնազիա ) աղջիկների գիմնազիայում, որտեղ 1899 թվականին քննություն է հանձնել` հասունության վկայական ստանալու համար։ Աղջիկների գիմնազիայի ավարտական երեկույթին նա իր առաջին ելույթն է ունեցել, որտեղ, ի թիվս այլ հարցերի, քննարկել է նաև կանանց կրթության հարցը։ Հորեղբայրը` Ռաֆայել Լյովենֆելդը, ֆինանսապես աջակցել է նրան կրթություն ստանալու հարցում։ Չնայած որոշ պրոֆեսորների բացասական վերաբերմունքին` նա ընդունվել է Գեիդելբերգի համալսարան` դառնալով բժշկական ինստիտուտի առաջին ուսանողուհին։ 1901–1902 ուստարվա ձմեռային կիսամյակից սկսած` նախագահել է Գեիդելբերգի ուսանողների կանանց միությունը և մասնակցություն է ունեցել բադենահրեական ուսանողների միությանը։ 1902 թվականին՝ հինգերորդ կիսամյակից հետո, «շատ լավ» գնահատակով ստացել է բակալավրի աստիճան։ 1905 թվականին հաջող հանձնել է պետական քննությունը։ 1907 թվականին բժշկական դոկտորատուրայում ստացել է գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան` պաշտպանելով խորիոնային քաղցկեղ թեման։

1905 թվականին նա ամուսնացել է գիտությունների թեկնածու, բանկատիրոջ որդի, մասնագիտությամբ իրավաբան Էլիաս (Էլի) Շտրաուսի հետ, ով եղել է ծագումով Կարլսրուե քաղաքից։ 1907 թվականին զույգը Պաղեստին ճանապարհորդության է մեկնել։

1908 թվականին Ռախել Շտրաուսը Մյունխենում բացել է գինեկոլոգիական պրակտիկա` դառնալով գերմանական համալսարանում ուսանած առաջին պրակտիկ բժիշկը^[4]։

Մյունխենում էլ ծնվել են նրանց հինգ երեխաները.

Իզաբելլա (ծնվ. 1909 թ., ամուսինը` Էմրիխ), տնտեսագետ
Հաննա ( ծնվ. 1912 թ.) մանկավարժ և հոգեբան
Սամուել Ֆրիդրիխ (1914–1958 թթ.) Իսրայելում ֆերմեր, հետագայում` ամերիկյան պետական հասարակական գործիչ
Գաբրիել ( ծնվ. 1915 թ.,կինը` Ռոզենտալ) մանկական հոգեբան
Էռնստ Գաբոր Շտրաուս (1922–1983) Լոս Անջելեսում մաթեմատիկայի պրոֆեսոր։

Առաջին համաշխարհային պատերազմում իր միակ եղբոր` Էրնստ Գոիտենի զոհվելուց հետո նրա մոտ առաջացել է կույր հավատարմություն կայսրի նկատմամբ, սկսել է աջակցել պատերազմում գերմանական քաղաքականության դեմ գործող հրեական լոյալ շրջաններին, որն արտահայտվել է համապատասխան ձևերով` նախևառաջ իր զեկույցներով, որը Գերմանիայի և գերմանական մշակույթի հանդեպ նրա անխախտ դիրքորոշումը արտահայտելու միջոց է եղել։

Իբրև բժիշկ և ֆեմինիստուհի` նա պայքարել է Գերմանիայի ՔՕ– ի § 218–ի դեմ, որն արգելում էր հղիության արհեստական վիժումները։ Ակտիվ մասնակցություն է ունեցել սոցիալական և մանկավարժական սեմինարներին։ Եղել է Պաղեստինի հրեա աշխատող կանանց միության նախագահը, ինչպես նաև Կանանց միջազգային սիոնիստական կազմակերպության անդամը (WIZO): 1918 թվականին մասնակցել է Բավարիայի խորհրդային Հանրապետության մի քանի կոմիտեներին։

1932 թվականին Բերտա Պապպենհեիմի խնդրանքով ստանձնել է գլխավոր դեր Հրեա կանանց միությունում, որն, ըստ էության, եղել է հակասիոնիստական կազմակերպություն։ Սա վկայում էր նրա քաղաքական և դիվանագիտական կարողությունների և բարձր հասարակական հարգանքի մասին։ Կանանց միությունը աջակցում էր ապօրինի երեխաներ ունեցող և թրաֆիգինգի զոհ դարձած կանանց։

1933 թվականին քաղցկեղից մահացել է ամուսինը` Էլի Շտրաուսը։ Այդ նույն տարում Ռաքելը դպրոցահասակ երկու երեխաների հետ արտագաղթել է Պաղեստին։ Պաղեստինում նրանց կյանքի առաջին շրջանը լի է եղել զրկանքներով։ Ռախել Շտրաուսը շարունակել է աշխատել որպես բժիշկ և սոցաշխատող։ 1952 թվականին Իսրայելում հիմնադրված Խաղաղության և ազատության համար կանանց միջազգային միությունը նրան ընտրել է պատվավոր նախագահ, որը կառավարել է մինչև իր մահը` 1963 թվականը։

Թաղվել է Երուսաղեմում` Սանգեդրիա գերեզմանատանը։

Նրա սոցիալական նախագծերից մեկը` Երուսաղեմի հաշմանդամների աջակցության կենտրոնը (AKIM), գործում է մինչև այժմ և գործում է իր անունը կրող Բեիթ Ռախել Շտրաուս ուսումնական հաստատությունում։

Կարլսրուե, Մյունխեն և Օլդենբուրգ քաղաքներում «Ռախել Շտրաուս» անունով փողոցներ կան։

Աշխատություններ

Ռախել Շտրաուս. «Մենք ապրել ենք Գերմանիայում»։ Գերմանացի կնոջ հիշողություններ ISBN 3379014230(գերմ.)
Ռախել Գոիտեն Շտրաուս. «Խորիոնէպիթելոմայի դեպքերը»։ Թեզ։ Մյունխեն, 1907թվական,33 էջ։

Գրականություն

Meike Baader: Nie sicher vor Fremdheit. Rahel Straus — erste Medizinstudentin in Heidelberg. In: Norbert Giovannini: Jüdisches Leben in Heidelberg. Studien zu einer unterbrochenen Geschichte. Wunderhorn, Heidelberg 1992.(գերմ.)
Wolfgang U. Eckart: «Zunächst jedoch nur versuchs- und probeweise» — Vor 100 Jahren: Die ersten Medizinstudentinnen beziehen die Universität Heidelberg. In: Heidelberg. Jahrbuch zur Geschichte der Stadt, 4. Jg. 1999, S. 77-98. (Online-Version)(գերմ.)
Marita Krauss: «Ein voll erfülltes Frauenleben.» Die Ärztin, Mutter und Zionistin R. S. In: Hiltrud Häntzschel; Hadumod Bußmann (Hgg): Bedrohlich gescheit. Ein Jahrhundert Frauen und Wissenschaft in Bayern. Beck, München 1997, ISBN 9783406418570, S. 236—242.(գերմ.)
Christiane Schmelzkopf: Rahel Straus. In: Heinz Schmitt (Hg.): Juden in Karlsruhe. Beiträge zu ihrer Geschichte bis zur nationalsozialistischen Machtergreifung. Badenia, Karlsruhe 1988, ISBN 3-7617-0268-X (Veröffentlichungen des Karlsruher Stadtarchivs, Bd. 8), S. 471—480.(գերմ.)

Ծանոթագրություններ

Արտաքին հղումներ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ռախել Շտրաուս» հոդվածին։

[_032ede6218b1afcd-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)

[_d6eb10e204648d11-2] Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.

[3] ttps://www.fembio.org/biographie.php/frau/frauendatenbank?fem_id=26290

[4] ttps://web.archive.org/web/20070901004511/http://web.fu-berlin.de/aeik/HTML/rec00858c1.html

[1]

[2]

[3]

[4]